Pierwszy od XV wieku, który dobrowolnie zrzekł się swojego urzędu.
Beatyfikował osobiście Jana Pawła II w 2011 r.
W jednym ze swoich pierwszych wystąpień w formie wykładu, odniósł się do idei islamskiego dżihadu, świętej wojny i nawracania siłą a nie rozumem, która sprzeciwia się Bogu. Twierdził, że dla muzułmanów Bóg nie jest niczym ograniczony nawet przez swoje Słowo, dlatego nic nie może zmusić Go do objawienia prawdy, nawet jeśli jego wolą będzie czczenie bożków przez człowieka. Wypowiedź ta wywołała międzynarodowe reakcje i kontrowersje w świecie muzułmanów.
11 lutego 2013, podczas konsystorza na którym wyznaczył datę kanonizacji przyszłych świętych, Benedykt XVI wygłosił oświadczenie, w którym zadeklarował, że z dniem 28 lutego 2013 rezygnuje z posługi biskupa Rzymu. 28 lutego 2013 o godz. 20:00 czasu lokalnego w Rzymie zgodnie z decyzją zakończył swój pontyfikat, zostając emerytowanym papieżem (łac. Pontifex Romanus emeritus).
2 maja 2013, po dwóch miesiącach pobytu w Castel Gandolfo, powrócił do Watykanu. Zamieszkał w klasztorze Mater Ecclesiae. Benedykt XVI 5 lipca 2013 wziął udział razem z papieżem Franciszkiem w ceremonii zorganizowanej na terenie Watykanu. Jak podały media – podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Michała Archanioła przed budynkiem gubernatorstwa Państwa Watykańskiego obaj papieże siedzieli obok siebie.
1 września 2013, po raz pierwszy od rezygnacji, Benedykt XVI odprawił na terenie Watykanu publiczną mszę św. dla kręgu uczniów Ratzingera, stanowiącą ostatni etap ich spotkania w Castel Gandolfo. Podczas homilii papież emeryt powiedział, że ludzkość nie może obejść się bez danego za darmo chrześcijańskiego ducha.
Jako papież emeryt, przyjmował papieża Franciszka sześć razy w swojej rezydencji.
- Zwolennik chrystologii sensu, głównym tematem teologii jest Bóg jako miłość. Przeciwstawiał się nowoczesnym ideologiom jak New Age, teologii wyzwolenia, odrzucaniu prawa naturalnego, odrzucaniu Dekalogu, czy błędnemu przekazywaniu wiary.
- Według Benedykta XVI depozytem ochronnym wiary jest hermeneutyka ciągłości, starał się tym samym o przywracanie elementów tradycji liturgicznej. Zwracał uwagę na znaczenie języka łacińskiego w liturgii, estetykę wnętrz architekturę kościołów, czy podkreślał śpiew liturgiczny.
- Starał się również usunąć ekskomuniki nałożone po Soborze Watykańskim II na Bractwo Kapłańskie św. Piusa X.
- Przywrócił również tron papieski oraz wprowadzał ponownie różne elementy stroju papieskiego poprzedników jak : mucet, saturno, camauro.
- Jako papież odwoływał się do Deklaracji o stowarzyszeniach masońskich „Quaesitum est”, podkreślając, że przynależność do masonerii została zakazana.
Encykliki:
25 stycznia 2006: Deus caritas est (Bóg jest miłością)
30 listopada 2007: Spe salvi (W nadziei zbawieni)
29 czerwca 2009: Caritas in veritate (Miłość w prawdzie) – o Katolickiej nauce społecznej
cztery adhortacje apostolskie:
22 lutego 2007: Sacramentum Caritatis (Sakrament miłości)
30 września 2010: Verbum Domini (Słowo Pańskie)
19 listopada 2011: Africae Munus (Zadanie Afryki)
14 września 2012: Ecclesia in Medio Oriente (Kościół na Bliskim Wschodzie)
18 Motu propria
10 Konstytucji apostolskich
Publikacje papieskie
Boża rewolucja (2006)
Jezus z Nazaretu (tom I – 16 kwietnia 2007, tom II – 2011, tom III – 2012)
Światłość świata (2011, wywiad Petera Seewalda)
·